Bazylika Mariacka to największa w Polsce budowla sakralna, która wykonana została w stylu gotyckim. Jej budowa trwała 159 lat w kilku etapach
na przestrzeni lat 1343-1502. Na uwagę zasługuje również fakt, iż jest to największy na świecie kościół wykonany z cegły. W surowym wnętrzu, przykrytym urzekającymi sklepieniami, eksponowane są cenne dzieła sztuki, m.in.: kamienna Pieta z ok. 1410 r., kopia Sądu Ostatecznego namalowanego przez Hansa Memlinga w roku 1472, zegar astronomiczny wykonany w latach 1464-1470 przez Hansa Düringera czy ołtarz główny powstały w latach 1510-1517 autorstwa mistrza Michała z Augsburga. Długość budowli, łącznie z przyporami wieży, wynosi 105,5 m; sklepienia sięgają do 30 m ponad posadzkę. Wysoką na 77,6 m (do kalenicy dachu 82 m) masywną wieżę wieńczy galeryjka widokowa, z której podziwiać można panoramę miasta. Wiedzie do niej prawie 400 stopni! Obok kościoła znajduje się gotycka plebania oraz barkowa Kaplica Królewska.
Bazylika Mariacka, a właściwie bazylika konkatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny znajduje się w Gdańsku i jest największą w Polsce budowlą sakralną tego typu. Została ona wykonana w stylu gotyckim i obecnie pełni funkcję kościoła katolickiego oraz ewangelickiego. Od 1988 roku była konkatedrą diecezji gdańskiej, jednak cztery lata później, w 1992 stała się archidiecezją.
Bazylika została dedykowana Najświętszej Marii Panny, a dodatkowo nosi wezwanie Wniebowzięcia NMP.
Bazylika Mariacka znajduje się na placu pomiędzy ulicą Piwną, Chlebicką a świętego Ducha. Bezpośrednio do jednej z bram kościoła prowadzi ulica Mariacka położona od strony Motławy. Kościół ten jest trzecią pod względem na całym świecie objętości świątynią zbudowaną z cegły. Bazylikę często określa się mianem „korony Gdańska”.
Bazylika konkatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny posiada wieżę dzwonową, na której znajdują się dwa dzwony:
Na wieży znajduje się także tak zwana galeryjka widokowa, z której można podziwiać zapierającą dech w piersiach panoramę Gdańska. Aby jednak dostać się na samą górę, należy pokonać wpierw prawie aż czterysta stopni.
Bazylikę Mariacką budowano aż 159 lat, w okresie 1343-1502. Wzniesienie jej jednak zostało podzielone na kilka etapów. Jest ona przykładem gotyku ceglanego, czyli odmiany stylu architektury gotyckiej. Początki jednak kościoła nie są do końca znane. Niedawno jeszcze datę rozpoczęcia budowy określano na rok 1243, jednak badania archeologiczne nie potwierdziły tejże tezy.
Prawdopodobnie – choć nie są to informacje potwierdzone – wcześniej na miejscu obecnej Bazyliki Mariackiej stał drewniany kościół, który wzniósł zapewne Świętopełek II Wielki. Decyzję o budowie kościoła parafialnego wydał wielki mistrz krzyżacki, Ludolf Koenig w 1342 roku. Jej budowa rozpoczęła się rok później, a pierwszy kamień położono dokładnie 23 marca. Mówi o tym łaciński napis na tablicy znajdującej się przy samym wejściu do zakrystii.
Budowa trwała jednocześnie z dwóch stron – od wschodniej oraz zachodniej. Niektóre jednak fragmenty pierwszej budowli są obecnie zachowane w murach stającej teraz hali. Od zachodu zbudowano dwukondygnacyjną wieżę. Od samego początku pieczę nad budową sprawowali mieszczanie gdańscy, jednak ich prawa były podporządkowane pod zakon, w związku z czym wygląd i kształt bazyliki nie był zgodny z ich ambicjami i zamysłami.
Następne pokolenie jednak postanowiło przebudować kościół zgodnie z pierwotną koncepcją, wprowadzając radykalne zmiany, takie jak wprowadzenie trójnawowego transeptu. W kościele w XVI wieku umieszczono aż 29 kaplic, a w 1518, z inicjatywy ówczesnego proboszcza, rozpoczęto budowę plebanii na styl renesansowy.
W 1945 doszło do walk o Gdańsk, w związku z czym – w wyniku ostrzału – spłonęły drewniane konstrukcje dachów, a 40 procent sklepień runęło. Dzwon Gratia Dei stopił się. Rok później rozpoczęto odgruzowywać wnętrze i zabezpieczać filary oraz zachowanie sklepienie. Zaczęła się odbudowa. Poświęcenie świątyni miało miejsce dokładnie 17 listopada 1955 roku. Została ona przekazana wiernym, jednak prace wciąż trwały. W międzyczasie odkryto również fragmenty gotyckiej polichromii.
Kościół Mariacki zachował – na przestrzeni lat – swój gotycki styl architektury, a także układ przestrzenny, zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz. Układ kościoła został zbudowany według krzyża łacińskiego. Na planie zawarty jest trójnawowy korpus nawowy oraz chór z pozornym ambitem. Od zachodu świątynię zamyka masyw wieżowy, który tworzy wieża flankująca kaplicę boczną.
Powierzchnia Bazyliki Mariackiej wynosi pięć tysięcy metrów kwadratowych, zaś dachu – osiem tysięcy metrów kwadratowych. Wysokość wieży bez dachu mierzy około siedemdziesiąt osiem metrów, a do kalenicy – osiemdziesiąt dwa metry. Wysokość sklepień to wysokość około dwudziestu ośmiu metrów, a ścian bocznych (bez gruntu, do podstawy szczytów) – dwadzieścia siedem metrów.
W kościele znajduje się kilka ołtarzy, między innymi ołtarz Bractwa Kapłańskiego NMP ufundowany około 1460 roku, ołtarz świętej Barbary z lat 1480-1500, ołtarz świętego Adriana, ołtarz świętej Doroty, Duży i Mały ołtarz Ferberów (odpowiednio z lat 1481-1484 oraz 1485). Ołtarz główny z kolei powstał w latach 1510-1517. Jest to działo mistrza Michała z Augsburga.
Zabytkiem przyciągającym turystów jest również zegar astronomiczny, który powstał w okresie 1464-1470 i stworzony przez Hansa Dueringera. Do kolejnych, cennych dzieł sztuki należy kopia Sądu Ostatecznego z 1472 roku, namalowany przez Hansa Memlinga oraz kamienna Petra z 1410 roku.
Obecnie obok kościoła znajduje się barokowa Kaplica Królewska oraz gotycka plebania.